چرخ دنده و انواع آن

چرخ دنده و انواع آن

چرخ دنده چیست؟

قطعات مکانیکی هستند که در بین دو یا چند محور قرار می گیرند. عمل تغییر جهت نیرو یا انتقال نیرو از موتور به سایر بخش ها را انجام می دهند. چرخ دنده ها بر اساس شکل ظاهری و کاربرد و موقعیت محور به انواع مختلف تقسیم می شوند که در ادامه مختصرا به توضیح هر کدام می پردازیم.

همانطور که در تصویر مشاهده می کنید ساختار چرخ دنده ها به این شکل است که دارای دندانه هایی هستند. این دندانه ها بعد از درگیر شدن با چرخ دنده های قطعات مجاور نیرو را دریافت کرده و به همدیگر منتقل می کنند.

انواع چرخ دنده

ساده ، مارپیچ ، حلزونی ، شانه ای و …

چرخ دنده ساده

این نوع پرکاربردترین نوع چرخ دنده می باشد. دایره ای شکل بوده و دندانه هایی دارد که به طور کاملا مستقیم به محورهای موازی وصل می شوند. چرخ دنده ساده در مواردی که به تعداد زیاد از آنها استفاده شود برای کاهش نیرو یا زیاد کردن گشتاور میتوان از آن ها کمک گرفت.

چرخ دنده مارپیچ یا جناغی

در انتقال نیرو محورهای موازی کاربرد دارد. طبق شکل زیر تفاوتی که بین دو قسمت چرخ دنده مارپیچ وجود دارد این است که یکی چپگرد است و دیگری راستگرد. درگیری آرام و یکنواخت دندانه ها ، به چرخ دنده این امکان را می دهد که در سرعت های بالا بتواند وزن زیادی را تحمل کند. میزان ناحیه تماس و درگیری چرخ دنده در نوع مارپیچ بیشتر به عرض چرخ دنده مارپیچ بستگی دارد.

چرخ دنده مخروطی

این چرخ دنده ها در محورهایی که موازی نیستند و به صورت متقاطع هستند برای انتقال نیرو به کار می روند. این چرخ دنده ها معمولا برروی شفت هایی(یک قطعه رفت و برگشتی برای انتقال نیرو) که باهم زاویه 90 درجه دارند نصب میشوند.

چرخ دنده حلزونی

این چرخ دنده ها توان بالایی نسبت به سایر چرخ دنده ها در کاهش سرعت و افزایش گشتاور دارند. شامل دو بخش چرخ دندانه دار و یک شفت مارپیچ به نام ماردون می باشد. این دو بخش باهم درگیر می شوند و عمل انتقال نیرو صورت می گیرد.

چرخ دنده شانه ای

از این چرخ دنده ها برای انتقال حرکت دورانی بخ خطی وبرعکس استفاده می شود . این چرخ دنده هارا میتوان شبیه یک چرخ دنده ساده با دندانه بیشمار در نظر گرفت.