سقف های بتنی-بتن آماده

یكي از اجزاي اصلي تشكيل دهنده ي انواع ساختمان ها، سقف ها و از آن جمله سقف هاي بتني مي باشند كه نقش اساسي آنها انتقال نيروهاي قائم و افقي ناشي از بارهاي ثقلي و نيروهاي جانبي شامل بارهاي باد و زلزله به ساير اعضاي باربر است. سقف هاي سازه اي علاوه بر اينكه تحمل كننده ي بارهاي ثقلي در ساختمان ها هستند، براساس ميزان صلبيت در هنگام زلزله وظيفه ي توزيع و انتقال نيروهاي ايجاد شده در ديافراگم ها را به عناصر قائم باربر جانبي بر عهده دارند. همچنين اين عناصر بايد در برابر تغييرشكل هاي افقي كه در ميان صفحه ي آن ها ايجاد مي شود، مقاومت و سختي كافي را دارا باشند. يكي از انواع متداول سقف هاي بتني، سقف هاي تيرچه و بلوك هستند. طرح و اجراي آسان تر و صرفه ي اقتصادي، فلسفه ي اصلي رجوع به سقف هاي تيرچه و بلوك است. در اين دستورالعمل ضمن معرفي انواع سقف هاي تيرچه و بلوك، خصوصيات رفتاري، جزئيات و ضوابط طراحي و اجراي آن ها ارائه مي شود.

از آنجا كه مقاومت بتن در برابر نيروهاي فشاري، بسيار خوب ولي در برابر نيروهاي كششي كم است، در قطعات بتن مسلح، نيروهاي كششي به طور عمده توسط آرماتورهاي فولادي تحمل مي شوند. به همين دليل، در تيرهاي تحت خمش و دال ها، سعي بر اين است كه قسمتي از بتن تحت كشش، حذف شده و تنها آن مقدار از سطح بتن كه براي جاي گذاري خاموت ها و آرماتورهاي كششي لازم است، باقي بماند. اين كار به ويژه براي كاهش بار مرده سقف، داراي اهميت بوده و در عمل منجر به طرح دال هاي مجوف، دال هاي با پشت بند، دال مشبك و در نهايت سقف هاي تيرچه و بلوك شده است .

از آنجا كه موضوع بحث دستورالعمل حاضر، سقف هاي تيرچه و بلوك و نحوه ي عملكرد آن ها مي باشد و از طرفي اين سقف ها نوعي از دال هاي با پشت بند محسوب مي شوند، در ادامه به تشريح اين نوع سقف و نحوه ي عملكرد آن می پردازیم. دال با پشت بند را مي توان به صورت مجموعه اي متشكل از تيرهاي موازي با مقطع T شكل در نظر گرفت كه در هر تير، آرماتورهاي كششي در پايين جان تير قرار دارد . در عمل براي تأمين يكپارچگي سقف و تحمل نيروهاي كششي ناشي از افت بتن و تغيير دما، آرماتورهايي در دو جهت در دال فوقاني قرار داده مي شود.

در صورتي كه فاصله پشت بندها كم باشد، طرح و محاسبه اين دال ها همانند طرح تير T شكل است و تنها لازم است تا مقاومت دال واقع در بين دو پشت بند مجاور در برابر بارهاي وارده كنترل شود. در برخي موارد در اجراي سقف ها، از قالب هاي قابل جابجا كردن نيز استفاده ميشود كه در اين نوع سقف ها، محل بلوك ها خالي مي ماند. اين سقف ها در زمره سقف هاي تيرچه و بلوك نيستند. بديهي است كه قالب بندي دال با پشت بند، نسبت به دال مسطح، هزينه و دقت بيشتري را مي طلبد. علاوه بر آن جايگذاري درست آرماتورهاي كششي در داخل قالب و رعايت پوشش حداقل بتن روي آرماتورها، نياز به دقت بيشتري دارد. در ساختمان هاي مسكوني و اداري، معمول است كه سطح زيرين سقف، همسطح شده و سپس براي اندودكاري آماده شود. اين كاربه دو روش زير انجام مي گيرد: الف - سطح زيرين با نصب سقف كاذب پوشانده مي شود. ب - فضاي خالي بين پشت بندها، با مصالح سبك و در عين حال عايق حرارت مانند بلوك هاي سفالي يا بتني توخالي يا قطعات پلي استايرن و نظاير آنها پر مي شود .