عوامل اسیدی و طبیعی موثر در خاک
عوامل اسیدی و طبیعی موثر در خاک
عوامل اسیدی و طبیعی موثر در خاک
ﺧﺎك ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻗﻠﻴ ﻢ ﻫﺎي ﻣﺮﻃﻮب وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن اﺳـﻴﺪي ﺗـﺮ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ .
ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﻴﺪي ﻛـﺮدن ﺧـﺎك ﻫـﺎ ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻃﺒﻴﻌـﻲ و ﻋﻮاﻣـﻞ اﻧـﺴﺎﻧﻲ
ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣﻲ شوند.
عوامل طبیعی :
رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﮔﻴﺎه ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ را از ﺧﺎك ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﺎﺗﻴﻮن ﻫﺎ و آﻧ ﻴﻮن ﻫﺎ ﺟـﺬب ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ .
ﺷﻜﻞ ازت ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺎﻋـﺚ ﺟـﺬب ﺑﻴـﺸ ﺘﺮ ﻛـﺎﺗﻴﻮن ﻳـﺎ آﻧﻴـﻮن ﻣـﻲ ﺷـﻮد .
اﻳـﻦ ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل واﻗﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ، زﻳﺮا ﺧﻨﺜﻲ ﺑﻮدن اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد .اﮔﺮ ﺟﺬب ﻛﺎﺗﻴﻮن از آﻧﻴﻮن
ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻮن ﻫﻴﺪروژن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ رﻳﺸﻪ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺑﺮﻋﻜﺲ اﮔﺮ ﺟﺬب آﻧﻴﻮن از ﻛﺎﺗﻴﻮن
ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ رﻳﺸﻪ ﮔﻴﺎه ﻫﻴﺪروﻛﺴﻴﻞ ﻳ ﺎ ﺑﻴﻜﺮﺑﻨﺎت ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .
در ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﻫـﺎ ي ﻃﺒﻴﻌﻲ
ﺧﺎك -ﮔﻴﺎه، اﻏﻠﺐ ﻳﻮن ﻫﻴﺪروژن ﺗﺮﺷﺢ ﺷـﺪه و ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺟـﺬب ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻏـﺬاﻳﻲ ﺧﺎك را در ﻣﺠﺎورت
رﻳﺸﻪ ﻫﺎ اﺳﻴﺪي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﭼﻮن ﻣﻘﺪاري از اﻳـﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه
ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد، در درازﻣﺪت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺛﺮ کمی بر اسیدی کردن خاک داشته باشد.
اﺳﻴﺪي ﻛﺮدن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ رﻳـﺸﻪ ﻫـﺎ و رﻳﺰﺟﺎﻧـﺪاران ﻧـﺴﺒﺖ داده ﻣﻲ ﺷﻮد .
ﭘﺮوﺳﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ اﻳﺠﺎد دي اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨـﺪ .اﺳـﻴﺪﻫﺎي آﻟـﻲ ﻣﺤﻠـﻮل و
ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎي آﻟﻲ اﺳﻴﺪي در ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﻴﺪ ﺿـﻌﻴﻒ ﻋﻤـﻞ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ و
ﺟﺎﻧـﺸﻴﻦ ﻛﺎﺗﻴﻮ نﻫﺎي ﺑﺎزي ﺗﺒﺎدﻟﻲ ﻣﻲ شوند.
ﺳﭙﺲ ﻛﺎﺗﻴﻮن ﻫﺎي ﺑﺎزي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺧﺎك ﺷـﺴﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ .واﻛـﻨﺶ ﺑـﺎﻻ در اﺛـﺮ وﺟﻮد ﻣﻘﺪار
زﻳﺎدي دي اﻛـﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ در ﻫـﻮاي ﺧـﺎك اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲ ﺷـﻮد .واﻛـﻨﺶ ﺑـﺎﻻ د ر ﺧﺎك ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ
اﺳﻴﺪي اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮي دارد .زﻳﺮا ﻛﺮﺑﻨ ﻴﻚ اﺳﻴﺪ و اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ﺿـﻌﻴﻒ ﻛﻢ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺗﺠﺰﻳﻪ
نمی ﺷﻮﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺠﻤﻊ اﺳـﻴﺪﻳﺘﻪ در ﺧـﺎك ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ اﻳـﻦ pH در ﺷﻮد اﻫﻤﻴـﺖ دارد .
اﻛـﺴﻴﺪاﺳﻴﻮن ﺷـﻜ ﻞﻫـﺎ ي اﺣﻴـﺎﻳﻲ 5 ﺑﻴﺸﺘﺮ از pHﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻓﻘﻂ وﻗﺘﻲ ﮔــﻮﮔﺮد و ازت ﻣــﻲ ﺗﻮاﻧﻨــﺪ
ﺧــﺎك را اﺳــﻴ ﺪي ﻛﻨﻨــﺪ )واﻛــﻨ ﺶﻫــﺎي ﻧﻴﺘﺮﻳﻔﻴﻜﺎﺳــﻴﻮن وﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻜﺎﺳﻴﻮن .
(ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌـﻲ اﺳـﻴﺪي ﻛـﺮدن ﺧـﺎك در اﺗﻤـﺴﻔﺮ ﻫـﻢ وﺟـﻮد دارﻧـﺪ .
دي اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ و ازت ﻣﻮﺟﻮد در اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻪ اﺳـﻴﺪﻛﺮﺑﻨﻴﻚ و اﺳـﻴﺪﻧﻴﺘﺮﻳﻚ تبدیل شوند.
عوامل انسانی :
ﻛﻮدﻫﺎي ازﺗﻪ اﺳﺘﻔﺎده ً ﺷﺪه ﻏ ﺎﻟﺒﺎ ﺣﺎوي ﻳﻮن آﻣﻮﻧﻴﻮم ﻫﺴﺘﻨﺪ .ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗـﺒﻼ ﻧﻴـﺰ ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪ
آﻣﻮﻧﻴﻮم در اﺛﺮ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﻴﺘﺮﻳﻔﻴﻜﺎﺳﻴﻮن ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﻴﺪ دارد .ﺣﺘﻲ اﺛﺮ ﺧـﺎﻟﺺ آﻣﻮﻧﻴـﺎك در
ﺧﺎك اﻳﺠﺎد ﻳﻮن ﻫﻴﺪروژن اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﻮدﻫﺎي ﻓـﺴﻔﺮه ﻧﻈﻴـﺮ ﺳـﻮﭘﺮ ﻓـﺴﻔﺎ ت ﻫـﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ
در ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﺧﺎك را اﺳﻴﺪي ﻛﻨﻨﺪ .در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑﻴﺸﺘﺮ از
سوخت ﻫﺎي ﻓﺴﻴﻠﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ دي اﻛﺴﻴﺪﻛﺮﺑﻦ و دي اﻛﺴﻴﺪﮔﻮﮔﺮد ﺑﺎﻻ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ
اﺳﻴﺪﻛﺮﺑﻨﻴﻚ و اﺳﻴﺪﺳﻮﻟﻔﻮرﻳﻚ ﺗﺒﺪﻳﻞ و ﺑﺎﻋﺚ اﺳﻴﺪي خاک شوند.
