تغییرات شیمیایی در خدمت زندگی مردم

به طورکلی تغییراتی که در محیط اطراف ما اتفاق می افتند به دو گروه

فیزیکی و شیمیایی تقسیم می شوند. گروه اوّل مربوط به تغییرات ظاهری

ماده تغییر شکل یا اندازه بدون تغییر در ساختار مولکولی ماده است. ذوب شدن یخ،

بخار شدن آب و موارد مشابه، همگی با تغییر ویژگ یهایی از ماده همراه

هستند اما هیچ تأثیری بر ماهیت آن ندارند؛

بنابراین همة آنها تغییراتی فیزیکی به شمار می روند که همواره با دادن یا

گرفتن انرژی همراه خواهند بود.

در یک تغییر شیمیایی، یک ( یا چند ماده ) به ماده ( یا مواد ) دیگری تبدیل

می شود ( می شوند. ) چنین تغییری ممکن است مانند زنگ زدن آهن بسیار

کنُد و یا همچون انفجار مواد منفجره بسیار سریع باشد.

باید توجه داشت که در هیچ یک از این تغییرات ( فیزیکی یا شیمیایی ) اتم ها

نهَ به وجود می آیند و نهَ از بین می روند،بلکه فقط در تغییرات شیمیایی،

چگونگی اتصال آنها به یکدیگر تغییر می کند.

هما نطور که گفته شد در تغییرات فیزیکی و شیمیایی- که هر دو با تغییر

انرژی مواد همراه هستند – هیچ تغییری در ماهیت اتم ها به وجود نمی آید؛

اما در نوع خاصی از واکنش ها که نامیده می شوند، با تغییر ماهیت اتم ها

روبه رو واکنش های هسته ای می شویم.

چنین واکنش هایی با مبادله کردن مقدار زیادی انرژی انجام می شوند که حتّی

با قو یترین تغییرهای شیمیایی نیز قابل مقایسه نیست. قدرت تخریبی بسیار زیاد

بمب های اتمی و همچنین انرژی خورشیدی به انجام چنین واکنش هایی مربوط است.

گاهی اوقات با مشاهدة بعضی از تغییرات ظاهری میتوان حدس زد که مواد دچار

تغییر شیمیایی شده اند.

مهم ترین تغییرات ظاهری مواد عبارتند از:

• تغییر رنگ: یک قطعه آهن که در مجاورت هوا و رطوبت قرار گرفته است،

به خاطر زنگ زدن به رنگ دیگریدرمی آید البته باید دقت داشته باشید که

رنگ زدن یک ماده با یک مادة رنگی دیگر، تغییر شیمیایی نخواهد بود.

• تغ ییر بو: اگر یک تکه گوشت برای مدتی نسبتاً طولانی در خارج از یخچال

نگه داشته شود، بوی نامطبوعی پیدامی کند.

• تغییر مزه: مزة نامطلوب میوه های فاسد شده، بیانگر انجام واکنش شیمیایی است.

• ایجاد حباب گاز: با انداختن یک قطعه سنگ مرمر در داخل ظرف اسید،

از اطراف آن حباب خارج می شود.

• تشیکل رسوب یا ایجاد لخته: اگر یک میخ آهنی را وارد محلولی از نمک

مس کنیم، در داخل ظرف رسوبی از فلز مستشکیل خواهد شد.