سرج ارستر(surge arrester)

سرج ارستر(surge arrester)

سرج ارستر(برقگیر=surge arrester) دستگاهی است  که در شبکه های

الکتریکی برای حفاظت انواع تجهیزات الکتریکی در مقابل ولتاژهای غیر معمول

ناشی از عوامل خارجی و صدمات ناشی از خطاهایی همچون صاعقه ،رعد و

برق به کار برده میشود.

سرج ارستر در بالاترین نقطه ساختمان نصب میشود واولین نقطه اصابت

صاعقه میباشد چون صاعقه کوتاهترین مسیر را برای تخلیه بین ابر و زمین

انتخاب میکند به این دلیل در بالاترین نقطه ساختمان نصب میشود این وسیله

هم چنین در پست های فشار قوی  به منظور جلوگیری از برخورد صاعقه با

تجهیزات الکتریکی نصب شده در پست ها مورد استفاده قرار میگیرد.این

وسیلهدر مهندسی برق نیزه نیز نامیده میشود.

برقگیر به منظور حفاظت از شبکه های الکتریکی  در مقابل خطاهایی مانند

اضافهولتاژ خارجی همانند رعد و برق و یا در برابر عوامل و اختلالات داخلی

مانند قطعناگهانی بار،کلید زنی،اتصال کوتاه،عدم تنظیم ریگلاتور ولتاژ به صورت

هوشمندعمل کرده وسیستم را در برابر ولتاژهای بالا محافظت میکند.تاآسیبی

وارد نشود.

در ساختار سرج ارستر از اکسید فلزی وریستور(the metal oxide varistor) که

با حرف مخففmovنشان داده میشود استفاده شده است.mov یک نیمه هادی

است که به ولتاژهای بالا بسیار حساس می باشد در ولتاژهای عادی movبه

صورت یک عایق عمل میکند که جریانی را از خود عبور نمیدهد.اما در ولتاژهای

بالا همانند یک هادی عمل میکند.در واقع میتوان به این صورت تحلیل کرد که

برقگیردر زمانهایی که ولتاژ به صورت عادی است به عنوان یک کلید بسته و زمان

بروز خطاو ورود ولتاژ بالا به سیستم به عنوان یک کلید باز عمل انتقال خطا به

زمین را عهدهدار میباشد.

وریستور به نسبت ولتاژهای مختلفی که وارد آن میشود مقاومت های مختلفی

را از خود نشان میدهد.برای محافظت از تجهیزات الکتریکی در واحد های صنعتی

مختلف قبل از ورودی تجهیزات به هادی نصب میشود.اینوسیله هرگز رعدو برق

را جذب یا آن را کاهش نمیدهد بلکه جریان الکتریکی را به زمین تخلیه میکند.

اینوسیله از دستگاه هایی که به صورت موازی با برقگیر وصل شده اند محافظت

میکند.سرج ارسترها در انواع مختلف  تکفاز،فازو نول،نول،دوفاز،دوفازو نول،سه فاز

و سه فازونول تولید میگردند که هریک از آنها در شرایط  و اقتضای محل مورد استفاده

قرار میگیرند.سرج ارسترها در موقع خطا هیچ ارتباط داخلی با یکدیگرندارند و برخلاف

تجهیزاتیمانند فیوز که در موقع بروز خطای جریان اتصال کوتاه هر سه فاز قطع میکند

ارستر اینکار را انجام نمیدهد. ارستر فازی را که خطا رخ داده قطع میکند.

برقگیرها دو نوع هستند

1-برقگیر غیرفعال(پسیو)

2-برقگیر فعال (اکتیو)

برقگیر غیر فعال شامل یک میله ساده نوک تیز است که دقیقا مخروط

ایمنی از نوک آن به فاصله 45 درجه میباشد ودر محاسبات عملی برای

بالا رفتن اطمینان این زاویه را35 یا حتی پایین تر در نظر میگیرند برقگیرها

هوای اطراف خود را یونیزه میکنند و ایمنی بیشتری را ایجاد میکنند.این

برقگیرها با توجه به ایمنی به کلاس های 1،2،3 تقسیم بندی میشوند.

در برقگیرهای فعال معمولا سه مولفه کلاس حفاظتی ،شعاع حفاظت،

ارتفاعزمین نسبت به سطح باید مورد توجه قرار گیرد از نظر قیمت هزینه

هایبرقگیرهای فعال گرانتر هستند.

یک برقگیر ایده ال بایستی دارای شرایط زیر باشد

1-پس از جبران وحذف ولتاژهای اضافی بتواند به حالت عادی خود برگردد.

2-توانایی مقاومت در برابر خطایی که دفع میکند را داشته باشد.

3-به منظور محدود سازی اضافه ولتاژ دارای امپدانس کمی باشد.

4-در ولتاژ نامی شبکه  به منظور کاهش تلفات امپدانس بینهایت

داشته باشد.

ارسترها براساس کلاس کاری به موارد زیر تقسیم میشوند

1-ارسترهای کلاس B

این نوع از سرج ارسترها به منظور حفاظت از دستگاه های الکترونیکی

در برابر جریان گذرای ناشی از صاعقه ورعد برق استفاده میشود ودارای

بهره وری بالایی میباشد.این ارسترها به عنوان حفاظت اولیه در برابرصاعقه

تاجریان 100کیلو آمپری مورد استفاده قرار میگیرند.این نوع ارسترها ظرفیت

تخلیه بالایی دارند.

2-ارسترهای کلاس C

این ارسترها برای محافظت در مقابل سوئیچینگ میباشند که به عنوان حفاظت

ثانویه در مقابل ولتاز عمل میکنند.این ارسترها ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ

را به زمین متصل میکنند.

3-ارسترهای کلاسB+C

این نوع ارسترها بالاترین حفاظت را در برابر ولتاژهای ناگهانی دارا میباشند

و در مراکز صنعتی،نظامی،مخابراتی،تابلو سازی،مورد استفاده قرار میگیرند.

امروز ازبین چندین نوع ارستر موجود در بازار بیشتر از این نوع استفاده میشود.

4-ارسترهای کلاس D

سرج ارستر کلاس Dدر خطوطی که دارای ولتاژ پایین میباشد استفاده میشود

این نوع سرج ارستر نباید در معرض مستقیم رعدو برق قرار گیرد.

6-ارسترهای دیتا و مخابراتی

این نوع ارستر برای حفاظت از کابل هایCAF5وcat6و هم چنین برای حفاظت از

دوربین ها مورد استفاده قرار میگیرد.

سرج ارستر(surge arrester)-سرج ارستر(surge arrester)-

سرج ارستر(surge arrester)-سرج ارستر(surge arrester)-

سرج ارستر(surge arrester)